হাৰিয়ানাৰ হিছাৰ জিলাৰ ৰাখীগড়ী গাওঁ সিন্ধু সভ্যতাৰ আটাইতকৈ পুৰণি পুৰাতাত্ত্বিক স্থানসমূহৰ ভিতৰত এখন অন্যতম ঠাই ৷ এই গাঁৱত হৰপ্পা যুগৰ স্থান খননৰ দ্বাৰা ভাৰতীয় পুৰাতাত্ত্বিক বিভাগৰ জৰীপত উদ্ধাৰ হৈছে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্য ৷
খননকাৰ্যত উদ্ধাৰ হোৱা তথ্য অনুসৰি সেই স্থানত বহুস্তৰীয় ঘৰ, নলাৰ ব্যৱস্থা ,গহনা নিৰ্মাণ কাৰখানা,পথ আদি থকাৰ অনুমান কৰা হৈছে । এই আৱিষ্কাৰবোৰে এখন সুপৰিকল্পিত হৰপ্পা চহৰৰ অস্তিত্বৰ বিষয়ে আঙুলিয়াই দিয়ে। উক্ত সাতটা টিলাৰ তিনিটাত তাম আৰু সোণৰ গহনা, টেৰাকোটা পুতলা আৰু হাজাৰ হাজাৰ মাটিৰ পাত্ৰ আৰু মোহৰ পোৱা গৈছে। আনকি খনন স্থলীত কবৰস্থানবোৰো আৱিষ্কাৰ কৰা হৈছে।
দিল্লীৰ পৰা প্ৰায় ১৫০ কিলোমিটাৰ দূৰত অৱস্থিত ৰাখীগড়ী হৈছে ২০২০ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰীত কেন্দ্ৰীয় বিত্ত মন্ত্ৰী নিৰ্মলা সীতাৰমণে তেওঁৰ বাজেট ভাষণৰ সময়ত উল্লেখ কৰা পাঁচ প্ৰতিষ্ঠিত পুৰাতাত্ত্বিক স্থানৰ ভিতৰত অন্যতম এক স্থান।
এএছআইৰ অতিৰিক্ত সঞ্চালক প্ৰধান ড০ সঞ্জয় মঞ্জুলে কয় যে তেওঁলোকে যোৱা ২০ বছৰত চিনাউলি, হস্তিনাপুৰ আৰু ৰাখীগড়ীৰ ওপৰত যথেষ্ট কাম কৰিছে আৰু লগতে তেওঁ কয় যে ৰাখীগড়ীৰ লোকসকল হস্তিনাপুৰৰ লোকসকলৰ পূৰ্বপুৰুষ হ’ব পাৰে।
প্ৰায় এমাহ আগতে ৰাজ্যসভাত এক প্ৰশ্নৰ লিখিত উত্তৰত কেন্দ্ৰীয় সংস্কৃতি মন্ত্ৰী জি কিষাণ ৰেড্ডীয়ে কৈছিল যে ৰাখীগড়ীত ৬ আৰু ৭ নম্বৰৰ টিলাবোৰ এএছআইয়ে চিনাক্ত কৰা ১৯ টা স্থানৰ ভিতৰত আছে যাক “ৰাষ্ট্ৰীয় গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান” হিচাপে জাননী দিয়া হ’ব।
১৯৯৮ চনত পুৰাতত্ত্ববিদসকলে হিছাৰৰ ৰাখীগড়ী গাওঁ আৱিষ্কাৰ কৰিছিল। তিনি বছৰ খননৰ পিছত, এএছআই দলে সাতটা টিলা আৱিষ্কাৰ কৰিছিল। ২০১৩ চনত গাওঁখনত দ্বিতীয় পৰ্যায়ৰ খনন কাৰ্য আৰম্ভ হৈছিল আৰু পৰামৰ্শ দিয়া হৈছিল যে ই হৰপ্পা স্থানৰ সৰ্ববৃহৎ স্থান হ’ব পাৰে। এই অৱস্থানটোৱে ২০২১ চনত পুৰাতত্ত্ববিদসকলৰ আগ্ৰহ আৰু এবাৰ বৃদ্ধি কৰিছিল আৰু ৩৫০ হেক্টৰত আৰু চাৰিটা টিলা অনাবৃত আছিল। ৩০০ হেক্টৰ আৱৰি থকা মহেঞ্জোদাৰোক পূৰ্বতে দেশৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ হৰপ্পা চহৰ বুলি ভবা হৈছিল।
