আমাৰ দেশ ভাৰতত অংগদানৰ নিয়মসমূহ কি কি জানেনে?কেনে ব্যক্তিৰ অংগ দানৰ বাবে লোৱা নহয়?

বৰ্তমান সময়ত অংগদানে বহু মানুহকেই নতুন জীৱন দান কৰিছে ৷কিয়নো ভাৰতত প্ৰতি বছৰে প্ৰায় ২ লাখ লোকে যকৃত বা কেন্সাৰৰ বাবে প্ৰাণ হেৰুৱায়, আনহাতে বৃক্কৰ অভাৱত মৃত্যু হোৱা লোকৰ পৰিসংখ্যা তাতকৈও ভয়ংকৰ। বিশ্বজুৰি এটা প্ৰধান ৰোগ হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে দীৰ্ঘদিনীয়া বৃক্কৰ ৰোগে ।
সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰতিবেদনত প্ৰকাশ পোৱা তথ্য অনুসৰি ১৯৯০ চনৰ পৰা ২০১৭ চনলৈ ২৭ বছৰত এই ৰোগত আক্ৰান্ত ৰোগীৰ সংখ্যা ৪১ শতাংশ বৃদ্ধি পাইছে।আনহাতে ‘দ্য গ্ল’বেল বাৰ্ডেন অৱ ডিজিজ’ৰ এক প্ৰতিবেদনত প্ৰকাশ পোৱা অনুসৰি এই ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ মৃত্যু হোৱা লোকৰ সংখ্যা যথেষ্ট বৃদ্ধি পাইছে। প্ৰতিবেদন অনুসৰি ২০১৭ চনত ৭০ কোটি লোক এই ৰোগত আক্ৰান্ত হৈছিল, ইয়াৰে ১৩ লাখ লোক হৃদৰোগ আৰু ষ্ট্ৰোকত আক্ৰান্ত হৈছিল। এইবাৰ বৃক্ক সম্পৰ্কীয় ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ মৃত্যু হোৱা লোকৰ সংখ্যা ১২ লাখ।
বৰ্তমান ভাৰতত অংগদাতাৰ বিপুল অভাৱৰ বাবে সমস্যাটো ভয়াৱহ হৈ পৰিছে। লগতে দেশত মৃত অংগদাতাৰ ব্যাপক নাটনি হৈছে। এনে পৰিস্থিতিত ট্ৰান্সপ্লাণ্টৰ জৰিয়তে প্ৰাণ ৰক্ষা কৰিব পৰা অংগৰ অভাৱত প্ৰাণ হেৰুৱাইছে হাজাৰ হাজাৰ লোকে।
জানিবপৰা মতে ভাৰতত অংগদানৰ পৰিস্থিতি অতি ভয়ংকৰ।বৰ্তমান সময়ত দেশৰ ৩ লাখৰো অধিক লোকে অংগদানৰ বাবে অপেক্ষা কৰি আছে। এনে পৰিস্থিতিত অংগদানৰ বাবে অপেক্ষা কৰি থকা লোকৰ সংখ্যা দিনক দিনে বাঢ়িছে যদিও দান কৰা লোকৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পোৱা নাই। এই অভাৱৰ বাবেই প্ৰতিদিনে ট্ৰান্সপ্লাণ্টৰ বাবে অপেক্ষা কৰি থকা ২০ জন লোকে প্ৰাণ হেৰুৱাইছে।
আনহাতে, যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা অংগদাতাৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পাইছে যদিও ই অতি নগন্য। সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰতিবেদন অনুসৰি যদি আমি পৰিসংখ্যা চাওঁ তেন্তে ২০১৪ চনত অংগদাতাৰ সংখ্যা আছিল ৬,৯১৬, যিটো ২০২২ চনলৈকে ১৬,০৪১ লৈ বৃদ্ধি পাইছে। কিন্তু ট্ৰান্সপ্লাণ্টৰ বাবে অপেক্ষা কৰি থকা লোকৰ সংখ্যাৰ তুলনাত এই সংখ্যা যথেষ্ট কম।
আনহাতে স্পেইন আৰু আমেৰিকাৰ দৰে দেশলৈ চালে প্ৰতি নিযুত জনসংখ্যাত ৩০ৰ পৰা ৫০জন অংগদাতা থাকে।
প্ৰতি বছৰে ভাৰতৰ ২ লাখ লোকক কিডনী ট্ৰান্সপ্লাণ্টৰ প্ৰয়োজন হয় যদিও প্ৰতি বছৰে মাত্ৰ ১০ হাজাৰ কিডনী ট্ৰান্সপ্লাণ্ট কৰা হয়। এনে পৰিস্থিতিত অংগদানৰ বাবে অপেক্ষা কৰি প্ৰাণ হেৰুৱায় বহু সংখ্যক লোকে ।
দেশৰ বিভিন্ন অংগদানৰ হাৰ যদি আমি চাওঁ, তেন্তে তেলেংগানা, তামিলনাডু, কৰ্ণাটক, গুজৰাট আৰু মহাৰাষ্ট্ৰত অংগদানৰ সংখ্যা সৰ্বাধিক। ইয়াৰ বাহিৰেও দিল্লী-এনচিআৰ, তামিলনাডু, কেৰালা, মহাৰাষ্ট্ৰ আৰু পশ্চিম বংগ এনে ৰাজ্যৰ ভিতৰত আছে য’ত বৃহৎ সংখ্যক জীৱিত অংগ দাতা উপস্থিত থাকে।
কি বাৰু ভাৰতত অংগদানৰ নিয়ম?
ভাৰতত মগজু মৃত বা মৃত ব্যক্তিৰ শৰীৰৰ যকৃত, বৃক্ক, হৃদযন্ত্ৰ, হাওঁফাওঁ, অন্ত্ৰ আৰু অগ্নাশয় দান কৰিব পাৰি। ইয়াৰ উপৰিও চকুৰ কৰ্ণিয়া, হাড়, শিৰা, পেশী, লিগামেণ্ট, কাৰ্টিলেজ, হাৰ্ট ভাল্ভ আদিও এজন ব্যক্তিক দান কৰিব পাৰি। যদি কোনো ব্যক্তি জীয়াই থাকে তেন্তে তেওঁৰ এটা বৃক্ক আৰু যকৃতৰ কিছু অংশও দান কৰিব পাৰে। প্ৰকৃততে লিভাৰ হৈছে এনে এটা অংগ যাৰ এটা টুকুৰাহে দান কৰিব পাৰি। বিশেষ কথাটো হ’ল কিছু সময়ৰ পাছত লিভাৰ পুনৰ পুৰণি আকৃতিলৈ আহে যাতে দান দিয়া ব্যক্তিজন কোনো সমস্যাৰ সন্মুখীন হ’ব নালাগে।
এজন জীৱিত ব্যক্তিয়ে নিজৰ অংগ দান কৰাৰ আগতে এটা চৰ্ত আছে যে যিজন ব্যক্তিক তেওঁৰ অংগ দান কৰিছে তেওঁ আৰ্তজনৰ ঘনিষ্ঠ আত্মীয় হ’ব লাগে। ইয়াৰ পিছত প্ৰথমে দান দিয়া ব্যক্তিজনৰ স্বাস্থ্য পৰীক্ষা কৰা হয়, তাৰ পিছত চিকিৎসকে অনুমতি দিলেহে অংগদানৰ প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ হয়।
যদি কোনো অংগ মৃত ব্যক্তিয়ে অংগ দান কৰে, তেন্তে চিকিৎসকৰ দলটোৱে প্ৰথমে সেই ব্যক্তিজন সম্পূৰ্ণ মগজু মৃত হয় নে নহয় পৰীক্ষা কৰে।
এনে ব্যক্তিক অংগদান নোহোৱালৈকে ভেন্টিলেটৰত ৰখা হয়। ইয়াৰ বাহিৰেও অংগদানৰ এটা নিয়ম আছে যে যদি কোনো ব্যক্তিৰ ঘৰতে হাৰ্ট এটেক হৈ মৃত্যু হয়, তেন্তে সেই ব্যক্তিজনৰ কোনো অংগ দানৰ বাবে লোৱা নহয়।
১৯৯৪ চনত ভাৰতত মানৱ অংগ প্ৰতিস্থাপন আইন প্ৰণয়ন কৰা হয়। এই নিয়মৰ অধীনত কোনো অ-আত্মীয়ৰ পৰা মানৱ অংগ দান ল’ব পৰা নাছিল। পিছলৈ এই আইনৰ অধীনত মানৱ অংগদানৰ প্ৰক্ৰিয়া সৰল কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰা হয় আৰু ২০১১ চনত ইয়াৰ পৰিসৰ বৃদ্ধি কৰা হয়। অৱশ্যে অংগ প্ৰতিস্থাপনৰ বাবে অংগ দান কৰা লোকসকলে পঞ্জীয়ন কৰিব লাগে।
অংগদানৰ প্ৰক্ৰিয়াত দাতা আৰু গ্ৰহণকাৰীক চিকিৎসকৰ দ্বাৰা ভালদৰে পৰীক্ষা কৰা হয়। ইয়াৰ পিছত ২০১৪ চনত অংগদানৰ নিয়মত অধিক সালসলনি কৰা হয় আৰু সিদ্ধান্ত লোৱা হয় যে যিজন চিকিৎসক অংগ প্ৰতিস্থাপন কৰা অপাৰেচন টিমৰ সদস্য, তেওঁক অংগদানৰ অনুমোদন দিয়া দলত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা নহ’ব। যদি দানদাতা আৰু দানগ্ৰহণকাৰী ঘনিষ্ঠ আত্মীয় নহয়, তেন্তে কমিটীয়ে সিদ্ধান্ত ল’ব যে দুয়োৰে মাজত কোনো লেনদেন হ’ব নালাগে।
যিহেতু আগতে ভাৰতত অংগদানৰ বাবে এজন ব্যক্তিক নাগৰিকত্বৰ প্ৰমাণ পত্ৰৰ প্ৰয়োজন হৈছিল, তেওঁ নিজৰ ৰাজ্যতহে অংগ ল’ব পাৰিছিল, কিন্তু নতুন নিয়ম অনুসৰি এতিয়া যিকোনো ৰাজ্যলৈ গৈ অংগদানৰ বাবে পঞ্জীয়ন কৰি অংগ প্ৰতিস্থাপন কৰিব পাৰিব ৷
নাটোৰ গাইডলাইন অনুসৰি ৬৫ বছৰৰ ওপৰৰ লোকে অংগদান কৰিব পৰা নাছিল যদিও এতিয়া চৰকাৰে এই বয়সৰ সীমা বাতিল কৰিছে। উল্লেখনীয় যে বৰ্তমান সময়ত ৬৫ বছৰৰ ওপৰৰ লোকেও অংগদানৰ বাবে পঞ্জীয়ন কৰিব পাৰে।