অসমীয়া সমাজত নাগাৰা নামৰ দৰে ধৰ্মীয় পৰিবেশ্য কলাবোৰে যুগ-যুগ ধৰি শান্তি আৰু আধ্যাত্মিক পৰিৱেশ বজাই ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে। নাগাৰা নাম অসমৰ লোকসংস্কৃতিৰ ভিতৰত অন্যতম। সাধাৰণতে, নামনি অসমৰ ফালে নাগাৰা নামৰ প্ৰাধান্য বেছি পোৱা যায়।
নাগাৰা নাম কীৰ্তনেৰে আৰম্ভ কৰা হয়। নৱৰসৰ সমাহাৰ হোৱা নাগাৰা নামত বিভিন্ন ধৰ্মপুথি যেনে, কীৰ্তন, ভাগৱত, পুৰাণ, গীতা ইত্যাদিৰ পৰা কাহিনী এভাগ লৈ ইয়াক নাটকীয় ৰূপ দি ৰাইজৰ মাজত প্ৰচাৰ কৰা হয়।
নাগাৰা নামত দুটাকৈ ডাঙৰ নাগাৰা, তিনি-চাৰিটা সৰু ডুগী বা কুৰকুৰী, পাছ-ছয়যোৰ ভোৰতাল, জুৰি আৰু জাজ ব্যৱহাৰ কৰি নাগাৰা নাম পৰিৱেশন কৰা হয়। নাগাৰা নামত পাঠক জনক কেন্দ্ৰ কৰি পালি সকলে অৰ্ধবৃত্তাকাৰ আকৃতিত বহে আৰু পাঠক জনে মূল নামটো থিয় হৈ পৰিৱেশন কৰে।
প্ৰাচীন কালৰ পৰা নাগাৰা নামৰ জন্মৰ বিষয়ে বহুতো কিংবদন্তী শুনি অহা গৈছে। কিন্তু, এতিয়ালৈকে কোনো গ্ৰন্থ বা পুঠিতে লিখিত ৰূপে পোৱা নাই। নাগাৰা নামৰ কেতিয়া, কেনেকৈ আৰু ক’ত জন্ম হৈছিল সেয়া এতিয়াও ৰহস্যজনক। এচামৰ মতে, মহাপুৰুষ শংকৰদেৱৰ আগৰে পৰাই অসমত এই নাগাৰা নামৰ প্ৰচলন হৈ আহিছে।
আন এচামৰ মতে, নাগাৰা নামৰ জন্ম খতৰা সত্ৰত হৈছিল। মহাপুৰুষ মাধৱদেৱৰ এজন প্ৰিয় শিষ্য গোবিন্দ আতাই ১৫৬৮ চনত খতৰা সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। প্ৰবাদ অনুসৰি বৈষ্ণৱ কৃষ্ণ ডেকাই সেই খতৰা সত্ৰতে নাগাৰা নামৰ আৰম্ভণি কৰিছিল। নাগাৰা নামৰ জন্ম সম্পৰ্কে বহুলোকৰ ভিন্ন মতামত আছে, কিন্তু এতিয়ালৈকে কোনেও ইয়াৰ বিষয়ে সঠিক আৰু স্পষ্ট ভাৱে জানিব পৰা নাই। ১৫০০ শতিকাৰ শেষ আৰু ১৬০০ শতিকাৰ আদি ভাগত নাগাৰা নামৰ আৰম্ভণি হোৱা বুলি কোৱা হয়। নৰেশ্বৰ শৰ্মা বৰুৱা নাগাৰা নামৰ প্ৰথম পাঠক বুলি একংশই মত পোষণ কৰে।
নাগাৰা আৰু তালক দেৱ বাদ্য হিচাপে গণ্য কৰা হয়। প্ৰবাদ অনুসৰি নাগাৰা আৰু তাল, এই দুই দেৱবাদ্যৰ উৎপত্তি কাহিনী অনুসৰি দুটা শ্লোক আছে।
নাগাৰাৰ জন্ম কাহিনী শ্লোকঃ-
“বৃহতাকাৰে বিশ্বকৰ্মাই ডবাক স্ৰজিলা,
বলি ৰজাই আনি দবা মৰ্তত ৰাখিলা।
ৰণ বাদ্য আছিল ডবা সত্য-ত্ৰেতা-দ্বাপৰত,
শ্ৰী শংকৰে আনি থলে কীৰ্তন ঘৰত।
দ্বি-স্বৰ হেতু তৈয়াৰ হ’ল কুৰ্কুৰি বা তক্কৰ,
অমিয়া ৰসৰ ঢৌ তুলে নাম সৰোবৰ।।“
তালৰ জন্ম কাহিনী শ্লোকঃ-
“মুল প্ৰকৃতি আহি কাঞ্চ হৈয়া আছে,
যত্নে বিশ্বকৰ্মাই তাল গঢ়িলন্ত পাছে।
অশ্বিনি কুমাৰ দুয়ো ভৈলন্ত কহাৰ,
বৰুণ দেৱতা আহি খুটি হৈলা তাৰ।
চন্দ্ৰ-সুৰ্য্য দুয়ো জগালি ভৈলা আসি,
কুবেৰে ভাটিবে ভিতৰত পসি।
যমে হৈলা এঙাৰ অগ্নি আছে পুৰি,
অনন্ত নিয়ৰি হ’ল ব্ৰহ্মাই হাতুৰী।
কাৰ্তিকে কুণ্ড দিলা বিন্ধে গণপতি,
হাতে ইন্দ্ৰ দেৱে মাতে সৰস্বতী।
স্বপ্নিল ভকতি আহি ভৈলা দুই জৰি,
ৰাম-কৃষ্ণ নাম কৰে সিংহনাদ কৰি।।“
নাগাৰা আৰু তালৰ জন্ম কাহিনী হিচাপে এই দুটা শ্লোকক প্ৰাধান্য দিয়া হয়। আন একাংশই আকৌ, নাগা সকলে নাগাৰাৰ সৃষ্টি কৰা বুলি মত প্ৰদান কৰে। তেওঁলোকৰ মতে, নাগা সকলে সৃষ্টি কৰা বাবেই এই বাদ্যৰ নাম নাগাৰা ৰখা হৈছে।
নাগাৰা নামৰ কিছুমান নিজস্ব ৰীতি, মুদ্ৰা, ভংগীমা, তাল, মান আছে৷ কিন্তু, সময়ৰ পৰিৱৰ্তনৰ লগে লগে নাগাৰা নামক বৰ্তমান সময়ত একাংশ শিল্পীয়ে বিকৃত ৰূপত উপস্থাপন কৰা দেখা গৈছে। একাংশই নাগাৰা নামৰ মূল নীতিৰ পৰা ফালৰি কাটি আহি; কিছু সংখ্যকে দেৱবাদ্য তাল দাতেৰে কামুৰি বজাইছে, নাগাৰা ভৰিৰে বজোৱাও দেখা পোৱা গৈছে। আনহাতে, একাংশ শিল্পীয়ে হিন্দী গীতৰ সুৰো নাগাৰা নামত সংলগ্ন কৰা দেখা গৈছে। যদি এনেকৈয়ে, নাগাৰা নামক বিকৃত ৰূপ দিয়া হয়, তেন্তে হয়তো এদিন নাগাৰা নামৰ অস্তিত্বই নোহোৱা হৈ যাব।
নাগাৰা নামৰ ঐতিহ্য অক্ষুণ্ণ ৰাখিবলৈ আৰু নতুন প্ৰজন্মক প্ৰণালীবদ্ধ শিক্ষা দিবলৈ দৰং জিলাৰ হুছেইন চুবুৰীত “নৰেশ্বৰ শৰ্মা বৰুৱা সোঁৱৰণী নাগাৰা নাম বিদ্যা মন্দিৰ’’ নামেৰে অসমৰ প্ৰথমখন নাগাৰা নামৰ বিদ্যালয় স্থাপন কৰা হৈছে৷ শুদ্ধ ৰাগ-স্বৰলিপিৰ আধাৰত নাগাৰা নামৰ প্ৰশিক্ষণ দিবলৈ কেইগৰাকীমান অভিজ্ঞ নাগাৰা নাম শিল্পীক মনোনীত কৰা হৈছে৷
আশাকৰো, নাগাৰা নাম অসমৰ সংস্কৃতি হিচাপে অচিৰেই বিশ্ব দৰবাৰত প্ৰতিষ্ঠা লাভ কৰক। প্ৰতিজন অসমীয়াৰ গৌৰৱ হৈ পৰক নাগাৰা নাম।।
(বিদ্ৰঃ- উপৰোক্ত সকলোবোৰ তথ্য বহুতো ন-পুৰণি নাগাৰা নামৰ শিল্পী, বিভিন্ন সাক্ষাৎকাৰ, গুগল ইত্যাদিৰ পৰা যথা-যথ ভাৱে সংগ্ৰহ কৰা হৈছে। নিজস্ব ভাৱে কোনো তথ্য সংযোজন কৰা হোৱা নাই)
