চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়া এগৰাকী অসমৰ প্ৰখ্যাত সমাজ সংস্কাৰক আছিল। ১৯০১ চনৰ ১৬ মাৰ্চত বৰপেটাত চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়াৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁ জন্ম লাভ কৰা গাওঁখনত কোনো শিক্ষানুষ্ঠান নথকাৰ কাৰণে তেওঁ বোকা – পানী গচকি বহু দুৰলৈ গৈ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰিব লগা হৈছিল। সেই সময়ত স্ত্ৰী-শিক্ষা বহু পিছপৰা আছিল। তেওঁ নিজে স্কুলত শিকি অহা কথা খিনিয়ে গাওঁৰ ছোৱালী বোৰক শিকাইছিল। চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়াই ছোৱালী বিলাক শিক্ষাত পিছপৰি থকাৰ কথা গুৰুত্ব সহকাৰে উপলব্ধি কৰিছিল আৰু ছোৱালী বোৰেও যাতে আনুষ্ঠানিক শিক্ষা লাভ কৰিব পাৰে তাৰ বাবে স্ত্ৰী – শিক্ষা প্ৰসাৰৰ কাৰণে যুঁজ কৰিছিল। দেউতাকৰ সহযোগত নিজৰ গাওঁতে এখন প্ৰাথমিক স্কুল প্ৰতিষ্ঠা কৰি নিজে শিক্ষকতা কৰিছিল আৰু গাওঁৰ ছোৱালী বিলাকক শিক্ষা দিয়াৰ ব্যৱস্থা কৰিছিল। স্ত্ৰী শিক্ষাৰ প্ৰসাৰৰ কাৰণে গাওঁ বিলাকত স্কুল আদি প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ ক্ষেত্ৰত আগভাগ লোৱাৰ কাৰণে তেওঁক অসমৰ স্ত্ৰী শিক্ষা প্ৰসাৰৰ এগৰাকী বাটকটীয়া বুলি অভিহিত কৰিব পাৰি।
সমাজত পুৰুষ-মহিলাৰ স্থান সমান এই কথা উপলদ্ধি কৰি তেওঁ য’তেই বৈষম্যতা দেখা পাইছিল তাতে তেওঁ প্ৰতিবাদ কৰিবলৈ লৈছিল। অসম সাহিত্য সভাৰ অধিৱেশন বা সভা-সমিতি বিলাকত পুৰুষৰ আসনৰ লগতে মহিলাৰ বহাৰ অধিকাৰ নথকাৰ বাবে তেওঁ প্ৰতিবাদ কৰিছিল আৰু পুৰুষৰ লগতে মহিলাইও মুকলি মঞ্চত বহাৰ অধিকাৰ পাইছিল।
সমাজত যিবিলাক কুসংস্কাৰৰ কাৰণে মহিলা নিৰ্যাতিত হৈছিল তাৰ বাবে চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়াই প্ৰতিবাদ কৰিছিল। বাল্য বিবাহ , বেশ্যা বৃত্তি , পৰ্দা প্ৰথা দূৰ কৰিবৰ কাৰণেও সংগ্ৰাম কৰিছিল। এটা সময়ত হয়গ্ৰীৱ মাধৱ মন্দিৰত মহিলাৰ প্ৰৱেশ নিষিদ্ধ আছিল ।ধৰ্মীয় অনুষ্ঠানত পুৰুষৰ লগতে মহিলাৰ সম অধিকাৰৰ বাবে তেওঁ জনমত গঢ়ি তুলিছিল।
চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়াই শিক্ষয়িত্ৰী হিচাপে চাকৰি জীৱন আৰম্ভ কৰিছিল যদিও পিছত চাকৰিৰ পৰা অব্যাহতি লৈ দেশৰ স্বাধীনতা আন্দোলনত জড়িত হৈ পৰিছিল। মহাত্মা গান্ধীৰ সত্য আৰু অহিংসা নীতিৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত হৈ স্বাধীনতা আন্দোলনত সক্ৰিয়ভাৱে অংশ গ্ৰহণ কৰিছিল।
এগৰাকী সমাজ সেৱিকা হিচাপে তেওঁ বিভিন্ন পদৰ দায়িত্বও ল’ব লগা হৈছিল। ১৯১৮ চনত তেজপুৰত অনুষ্ঠিত ছাত্ৰী স্বেচ্ছাসেৱক বাহিনীৰ অধিনায়িকা আছিল। ১৯২৬ চনত সদৌ অসম মহিলা সমিতি গঠন কৰি মহিলা সকলক স্বাৱলম্বী হোৱাৰ পোষকতা কৰিছিল । অসম প্ৰাদেশিক মহিলা সমিতিৰ সম্পাদিকা আৰু পিছত সভানেত্ৰীৰ পদত অধিষ্ঠিত হৈছিল।
চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়াই বিধৱা মহিলাসকলৰ ওপৰত হোৱা নিৰ্যাতনৰ তীব্ৰ প্ৰতিবাদ কৰি বিধৱা মহিলা আৰু ঘাত মাউৰা ল’ৰা-ছোলালীৰ আশ্ৰম খুলিছিল। তেওঁ বাল্য বিবাহৰ বিৰোধিতা কৰিছিল।
চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়া এগৰাকী লেখিকা হিচাপেও প্ৰতিষ্ঠিত হৈছিল। তেওঁৰ কেইবাখনো উপন্যাস , গল্পৰ পুথি আৰু কবিতা পুথি প্ৰকাশ কৰিছিল।
১৯০১ চনৰ ১৬ মাৰ্চত জন্ম গ্ৰহণ কৰা বৰপেটাৰ বিদুষী নাৰী গৰাকী ১৯৭২ চনৰ ১৬ মাৰ্চত মৃত্যু বৰণ কৰে। একে তাৰিখতে জন্ম আৰু মৃত্যু হোৱা স্বাধীন মনৰ সংগ্ৰামী মহিলা গৰাকীক শ্ৰদ্ধাৰে সুঁৱৰিছো।
