হজ আৰম্ভ হোৱাৰ আগতেই পাকিস্তানলৈ আহিছিল চৌদি আৰৱৰ ‘সতৰ্কবাণী’। আৰ্থিক সমস্যাত বিধ্বস্ত পাকিস্তান চৰকাৰক হজ তীৰ্থযাত্ৰী বাছনি সন্দৰ্ভত কিছু ‘পৰামৰ্শ’ দিছে ছৌদি চৰকাৰে। বাৰ্তাটোত কোৱা হৈছে যে হজ কোটাৰ বাবে আবেদনকাৰীৰ মনোনয়ন সন্দৰ্ভত বিশেষভাৱে সাৱধান হ’ব লাগে। ভিক্ষাৰী বা পকেটমাৰৰ দৰে অপৰাধীয়ে হজ কৰাৰ সুযোগ লাভ কৰিব নালাগে বুলি স্পষ্টকৈ উল্লেখ কৰা হৈছে।
ছৌদি আৰবে হজ হজযাত্ৰীক নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ প্ৰতিখন দেশৰ বাবে কোটা নিৰ্ধাৰণ কৰে। যিকোনো দেশৰ পৰা মক্কালৈ কিমান মানুহ আহিব, চৌদি আৰৱক আগতীয়াকৈ জনাব লাগিব। কোটাৰ জৰিয়তেও আৰ্থিক সাহায্য পোৱা যায়। ইতিমধ্যে ছৌদি আৰবে ভিক্ষাৰী বা অপৰাধীক কোটাত প্ৰৱেশ কৰাত বাধা দিবলৈ সতৰ্কতামূলক ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিছে। পাকিস্তানৰ বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়লৈ প্ৰেৰণ কৰা পত্ৰত এনে ঘটনা আগতেও ঘটিছে বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে, “আমাৰ কাৰাগাৰত আপোনাৰ দেশৰ বন্দীৰে ভৰি আছে। আৰু ঠাই নাই।”
ছৌদি আৰৱত হজৰ বাবে প্ৰতি বছৰে ভিৰ হয় মুছলমান লোকসকলৰ। প্ৰশাসনেও ভিৰ চম্ভালিবলৈ সংগ্ৰাম কৰিবলগীয়া হৈছে। সঠিকভাৱে হজ সম্পূৰ্ণ কৰাটো ছৌদি চৰকাৰৰ বাবে এক ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বান। এনে পৰিস্থিতিত চৌদি আৰৱৰ পৰা ১ লাখ ৭৯ হাজাৰ লোকৰ কোটা এইবাৰ পাকিস্তানক দিয়া হৈছিল। কিন্তু ভয়াৱহ আৰ্থিক সংকটৰ বাবে ইছলামবাদে প্ৰথমবাৰৰ বাবে এইবাৰ ঘূৰাই দিলে। শেষত দেশৰ ভিতৰত প্ৰতিবাদৰ বাবে পাকিস্তান চৰকাৰে কিছুমান চৰ্ত সাপেক্ষে ‘উমৰা ভিছা’ কোটাৰ অধীনত হজ যাত্ৰাত সন্মতি প্ৰকাশ কৰে।
